Historia francuskiego kina

HISTORIA FRANCUSKIEGO KINA

Data, którą powszechnie uznajemy za dzień narodzin kina, 28 grudnia 1895 roku, jest zarazem początkiem historii kina francuskiego. Tego dnia w Salonie Indyjskim, w podziemiach paryskiej Grand Café, odbył się pierwszy pokaz kinematografu, skonstruowanego przez braci Augusta i Louisa Lumière. Przedstawiono wtedy kilka pierwszych krótkometrażowych filmów: „Wyjście robotników z fabryki Lumière’a w Lyon Montplaisir”, „Przyjazd pociągu na stację w La Ciotat”, „Ulica de la République w Lyonie”, „Kowale” i „Kąpiel w morzu”. Bracia Lumière, podobnie jak, sceptyczni wobec kinematografu, dziennikarze, nie wierzyli w swój wynalazek. Nie pojawili się nawet na pokazie w Salonie Indyjskim (był tam tylko ich ojciec – Claude).

Zapraszamy do zapoznania się z recenzjami filmów w dziale Filmy francuskie

 

Wyjście robotników z fabryki

Wyjście robotników z fabryki; bracia Lumière, 1895

Do rozwoju sztuki filmowej istotnie przyczynił się dyrektor teatru sztuk magicznych, Georges Méliès, który po pokazie w Grand Café zaproponował Claude’owi Lumière w zamian za kinematograf 10 tysięcy franków. Lumière odmówił jednak, twierdząc, że wynalazek ten nie ma żadnej przyszłości handlowej.

Bracia Lumière określili swoimi pracami dwa główne kierunki, w których podążać miała kinematografia: film dokumentalny oraz film fabularny, reprezentowany przede wszystkim przez komedię. Tworzono mnóstwo podobnych do siebie filmów i obwożono je po całej Francji. Ich forma miała zaspokoić najmniej wybredne gusta. Już w kilka lat po swoich narodzinach, francuska kinematografia przeżywała pierwszy poważny kryzys.

Wtedy swoją rewolucję rozpoczął Georges Méliès, ten sam, który po pierwszym pokazie kinematografu, zapragnął go odkupić. Już w 1896 roku udoskonalił kamerę filmową i zaczął realizować swoje pierwsze filmy. Wprowadził on kino w nieznane dotąd rejony. Nie musiało już ono dokumentować rzeczywistości, ukazywać ciągle tych samych scenek rodzinnych i ulicznych. Méliès rozumiał bowiem, że film to nie tylko naukowa ciekawostka na kilka sezonów, ale niezwykłe, intrygujące widowisko.

 

Podróż na księżyc

Podróż na księżyc; Georges Méliès, 1902

Georges Méliès jako pierwszy zaczął tworzyć fabuły filmowe, stosował metodę stopklatki, odkrył możliwości techniczne kamery. Wprowadził trzy nowe gatunki filmów: feerię, aktualności i fantastykę naukową. Założył także pierwsze na świecie: wytwórnię filmową „Star Film” oraz atelier do zdjęć w podparyskim Montreuil.

W 1908 roku założono wytwórnię „Film d’Art”, której głównym celem było upowszechnianie teatru poprzez filmowanie go. Założyciele „Film d’Art” nie zaakceptowali innowacji Mélièsa, widząc w nich jedynie, niegodne artystów, środki służące naiwnej rozrywce. Ludzie „Film d’Art” wykonali krok w tył, schodząc z drogi, wytyczonej przez Mélièsa i czyniąc z filmu jedynie narzędzie upowszechniania teatru. Trzeba jednak przyznać, że to właśnie dzięki nim kino awansowało z poziomu taniej rozrywki do rangi sztuki.

Kolejny kryzys francuskiej kinematografii nastąpił po pierwszej wojnie światowej. Francja utraciła wtedy pierwszeństwo w przemyśle kinowym na rzecz Stanów Zjednoczonych. Realizowano mało ambitne, a nawet „brukowe” produkcje: melodramaty i zupełnie nieudane adaptacje utworów literackich. W przemyśle filmowym prym wiedli twórcy teatralni, wywodzący się z „Film d’Art”, którzy, obawiając się wszelkich innowacji, pogłębiali marazm, w jakim znalazła się francuska kinematografia.

Lekarstwem na ten stan rzeczy były, realizowane w latach dwudziestych, idee filmowe Louisa Delluca. Zdołał on zgromadzić wokół siebie sporą grupę ludzi i utworzyć wraz z nimi nowy kierunek w kinematografii – impresjonizm. Impresjonizm w filmie, podobnie jak w malarstwie, skupiał się na subiektywnych wrażeniach, budowaniu nastroju, pobudzaniu wyobraźni. Impresjoniści gardzili masową widownią, ich prace przeznaczone były, z założenia, dla wąskiego, elitarnego grona odbiorców.

 

Avant Garde, Impressionismo

Impressionismo; Avant Garde, 1920

Spadkobiercami impresjonistów byli przedstawiciele awangardy, z surrealistami (między innymi: Luisem Bunuelem i Salvadorem Dali) na czele.

Początki francuskiego filmu dźwiękowego były fatalne. Kino znowu utraciło swoją niezależność i stało się tylko narzędziem w rękach twórców teatralnych. Królowały jednostajne, monotonne dialogi, rejestrowane przez statyczną, umieszczoną przed sceną kamerę. Artyści, pragnący zachować oryginalność kina, jako osobnej, samodzielnej sztuki, odchodzili w cień. Na szczęście jednak w grze pozostali René Clair, Jacques Feyder i Jean Renoir – twórcy, którzy podjęli walkę o jakość francuskiej kinematografii i przygotowali fundamenty pod współczesne kino francuskie.

Zakończenie II wojny światowej dało duże szanse rozwoju francuskiemu przemysłowi filmowemu. Niestety jednak w 1946 roku premier Léon Blum podpisał układ handlowy z Waszyngtonem, zgodnie z którym, filmy z Francji stanowić mogły tylko 30% obrazów wyświetlanych we francuskich kinach. Do 1949 roku, kiedy to układ ten zniesiono, trwała ekspansja kina amerykańskiego we Francji.

W latach 50. popularnością cieszył się filmowy realizm, w którym prym wiódł reżyser René Clément. Równolegle tworzono także liczne obrazy egzystencjalistyczne, poetycko-filozoficzne (w tym gatunku nie sposób nie wspomnieć o Jeanie Cocteau) oraz rozwijano z powodzeniem gatunki rozrywkowe – komedie i kryminały.

 

Gervaise, René Clément

Gervaise; René Clément, 1956

W końcu lat 50. powstała grupa zwana „nową falą” (nouvelle vague), której przedstawiciele poszukiwali nowych rozwiązań formalnych i fabularnych. Do najważniejszych twórców nowej fali zaliczyć trzeba Alaina Resnaisa i Jeana-Luca Godarda. Filmy francuskie tego okresu do dziś inspirują wielu twórców.

W latach 60. szerokim echem odbił się skrajny i trudny w odbiorze gatunek „kina prawdy” (cinéma-vérité). Jego głównym celem było osiągnięcie pełnego obiektywizmu poprzez brak scenariusza i jakichkolwiek ingerencji w przekazywaną prawdę.

Ostatnie dziesięciolecia to czas francuskiego kina komercyjnego, niezaangażowanego w problematykę polityczną i społeczną. Największą popularność zdobył w tym czasie reżyser słynnych – „Nikity” czy „Leona Zawodowca” – Luc Besson. Wymienić należy także Francoisa Ozona („8 kobiet”, „Basen”), Jeana-Pierre’a Jeuneta („Amelia”) i Mathieu’a Kassovitza („Nienawiść”).

 

Leon zawodowiec

Leon zawodowiec; Luc Besson, 1994

GD Star Rating
loading...
Historia francuskiego kina, 4.8 out of 5 based on 10 ratings

Oni mają swoje zdanie o filmach

Zostaw komentarz